Inteligibilidad, posibilidad y bondadimplicaciones metafísicas de la controversia de amore Dei possibilium en la escolástica tardía

  1. Echavarría, Agustín 1
  1. 1 Universidad de Navarra
    info

    Universidad de Navarra

    Pamplona, España

    ROR https://ror.org/02rxc7m23

Revista:
Cauriensia: revista anual de Ciencias Eclesiásticas

ISSN: 2340-4256

Año de publicación: 2014

Título del ejemplar: El mundo como expresión del Lógos.La causa emanativa.

Número: 9

Páginas: 25-48

Tipo: Artículo

Otras publicaciones en: Cauriensia: revista anual de Ciencias Eclesiásticas

Resumen

El propósito de este artículo es hacer un primer acercamiento a la polémica desarrollada en la escolástica tardía en torno al amor de Dios a las criaturas posibles. En él se expone brevemente un recorrido histórico del origen de la polémica y las principales posiciones de autores de los siglos XVI y XVII, como Cayetano, Báñez y Suárez. Se explica en detalle la postura esencialista del jesuita Gabriel Vásquez y sus seguidores, que afirmaban un amor necesario de Dios a los posibles. Se exponen además los argumentos del teólogo tomista Baltasar Navarrete contra la posición de Vázquez. Finalmente, se intenta mostrar de qué modo las distintas posiciones sobre la cuestión del amor de Dios a los posibles revelan en estos autores concepciones metafísicas diametralmente opuestas en lo que respecta al constitutivo formal del ente en cuanto tal y sus afecciones trascendentales, señalando anticipadamente una de las tendencias fundamentales del racionalismo moderno.

Referencias bibliográficas

  • Báñez, Domingo, Scholastica Commentaria in primam partem Angelici Doctoris D. Tho., Salmanticae, Typis haeredum Mathiae Gastij, 1584, q. 34, a. 3, ad 3, 1193ª
  • Cruz Cruz, J. “Posibilidad y razón práctica”, en A. M. González, A. G., Vigo, Practical Rationality. Scope and Structures of Human Agency, Hildesheim – Zürich – New York, Olms, 2010, 75-95; 79
  • Diego de Alarcón, Prima Pars Theologiae Scholasticae, Lvgduni, Svumptibus Iacobi Cardon, 1633, tract. III, dis 3, c. 3, 190a
  • Duns Escoto, Juan, Ordinatio I, dist. 43, q. unica, n. 14 (Ed. Vat., vol. VI, 358-359)
  • Duns Escoto, Juan. Ordinatio III, dist. 32, q. unica, n. 8 (Typis Polyglottis Vaticanis, Civitas Vaticana, 2007, vol. X, 130-131
  • Duns Escoto, Juan, Reportatio parisiensia (L. Vives, Bibliopolam Editorem, Paris, 1894, vol. XXII, 510a), I, dist. 47, q. única
  • Fernández, S. “La posibilidad en Suárez y Leibniz: desde la ‘aptitud para existir’ hacia la ‘pretensión de existencia’”, en Á. L. gonzález (ed.), Metafísica modal en G. W. Leibniz, Cuadernos de Anuario Filosófico 244, Pamplona, Servicio de publicaciones de la Universidad de Navarra, 2012, 23-37.
  • Herice, Valentín, Quatvor Tractatus in primam partem S. Thomae Distincta Disputationibus, Pampilonae, Ex Officinae Caroli a Labaien Typhographi regni Navarrae, 1623, dis 18, c. 1, 333a.
  • Juan de Santo Tomás, Cursus Theologici, tomus tertius, Typis Societatis S. Joannis Evangelistae, Parisiis-Tornaci-Romae, 1937, in quaestionem XIX primae partis, a. VI, 108a
  • Leibniz, G.W. Die Philosophischen Schriften, herausgegeben von C. J. Gerhardt, Berlín, 1875-1890, reim Hildesheim, 1965, VI, § 80, 145
  • Leibniz, G.W. Dissertation on Predestination and Grace, translated, edited and with an Introduction by Michael J. Murray, New Haven and London, Yale University Press, 2011, §26 (c), 90
  • Leibniz, G.W. Sämtliche Schriften und Briefe, Darmstadt, herausgegeben von Preussischen akademie der wissenchaften, Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin, 1923 y ss., Leipzig, 1938 y ss., Berlín, 1950 y ss.
  • Navarrete, Baltasar, Controversiarum in divi Thomae et eius Scholae defendionem, tomus secundus, Vallisoleti, excudebat Christophorus Lasso Vaca, 1609, q. 19, a. 3, controv. 3, 17a
  • Pedro de Arrubal, Commentariorum, ac disputationum in primam partem Diui Thomae, tomus primus, Matriti apud Thomam Iuntam Typographum Regium, 1619, q. 19, rt. 3, dis 53, 339a:
  • Pedro de Fonseca, In libros Metaphysicorum Aristotelis Stagirita, tomi quatvor, Coloniae, Svmptibus Lazari Zetzeneri Bibliopolae, 1595, lib. VII, ca VIII, q. IV, 315a:
  • Sanz, V. “La doctrina escolástica del esse essentiae y el principio de razón suficiente en el racionalismo”, en Anuario Filosófico, 19/1 (1986), 217-226
  • Suárez, Francisco, Disputaciones metafísicas, d. II, sec. IV, parág. 14 (Madrid, Grados, 1960, vol. I, 425
  • Suárez, Francisco, Disputaciones metafísicas, d. XXX, sec. XVI, parág. 42 (Madrid, Grados, 1962, vol. IV, 672)
  • Thomae de Vio Caietanii, Códices manuscriptos Vaticanos Ordinis Praedicatorum S. R. E. Cardenalis, Romae, ex Typographia Polyglotta S. C. Propaganda Fide, 1888, q. 34, a. 3, 371ª Tomás de Aquino, De potentia, q. 3
  • Tomás de Aquino, Summa theologiae, I, q. 75, ad 1
  • Tomás de Vío Cayetano, Sancti Thomae Aquinatis Doctoris Angelici Opera Omnia iussu impensaque Leonis XIII M. Edita, tomus quartus, Pars Prima Summae Theologiae, a quaestione I ad quaestione XLIX. Romae, ex Typographia Polyglotta
  • Vásquez, Gabriel, Disputationum in primam partem S. Thomae, tomus primus, ingolstadii, Excudebat Andreas Angermarius, 1609, dis 79, c. 2, 485a
  • Zumel, Francisco, Commentaria in primam partem S. Thomae Aquinatis, tomus primus, Salmanticae, excudebat Ioannes Ferdinandus, 1590, q. 34, a. 3, dis I, 1030a.