Generative Artificial Intelligence for Journalistic Content in Ibero-America: Perceptions, Challenges and Regional Projections

  1. Apablaza-Campos, Alexis
  2. Wilches Tinjacá, Jaime Andrés
  3. Salaverría, Ramón
Revista:
BiD: Textos universitaris de biblioteconomia i documentació

ISSN: 1575-5886

Año de publicación: 2024

Número: 52

Tipo: Artículo

DOI: 10.1344/BID2024.52.06 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: BiD: Textos universitaris de biblioteconomia i documentació

Resumen

Introducció: la massificació d’eines d’intel·ligència artificial (IA) ha portat amb si diversos usos, cada vegada més avançats, per a la producció de continguts. Editors de mitjans digitals no han quedat aliens al fenomen, per la qual cosa existeix un interès creixent, tant professional com acadèmic, respecte a les seves possibilitats d’ús. Objectius: en aquest treball busquem detectar les experiències, desafiaments i projeccions respecte a l’ús de la intel·ligència artificial en la generació de continguts informatius. Al seu torn, els objectius específics apunten tant a oferir un panorama general de les experiències periodístiques amb IA com a estudiar els resultats d’una enquesta respecte a l’ús d’aquesta tecnologia en la producció de continguts a Iberoamèrica. Metodologia: a través d’un cicle de webinars realitzats en quatre universitats d’Iberoamèrica durant el segon semestre de 2023, es va realitzar una enquesta a 154 participants d’aquestes sessions, corresponents a 14 països de la regió, incloent acadèmics, investigadors i estudiants de Periodisme (i graus afins de Comunicació Social), juntament amb directius i periodistes de destacats mitjans de comunicació. Resultats: per bé que les experiències periodístiques amb IA són encara incipients a la regió, les respostes obtingudes mostren que la majoria dels participants empren eines d’IA generativa cada setmana, hi ha un major coneixement (i preferència) pel ChatGPT, i hi ha un consens respecte a com la intel·ligència artificial pot aportar grans beneficis si compta amb les degudes regulacions.

Referencias bibliográficas

  • Apablaza-Campos, Alexis, and Lluís Codina. 2023. “ChatGPT en medios digitales: experiencias periodísti-cas con inteligencia artificial generativa”. 7. Universitat Pompeu Fabra. https://doi.org/10.31009/cr.2023.07.
  • Apablaza-Campos, Alexis, Jaime-Andrés Wilches-Tinjacá and Ramón Salaverría. 2024. “Endnotes article 'Generative artificial intelligence for journalistic content in Ibero-America: perceptions, challenges and regional projections'”. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.12519259.
  • Barredo-Ibáñez, Daniel, Daniel-Javier De-la-Garza-Montemayor, Ángel Torres-Toukoumidis, and Paulo-Carlos López-López. 2021. “Artificial Intelligence, Communication, and Democracy in Latin America: A Review of the Cases of Colombia, Ecuador, and Mexico”. El Profesional de La Información, e300616. https://doi.org/10.3145/epi.2021.nov.16.
  • Beckett, Charlie, and Mira Yaseen. 2023. “Generando el cambio: un informe global sobre qué están haciendo los medios con IA.” https://journalismai.info/research/2023-generating-change.
  • Broussard, Meredith. 2015. “Artificial Intelligence for Investigative Reporting: Using an Expert Sys-tem to Enhance Journalists’ Ability to Discover Original Public Affairs Stories”. Digital Journalism 3 (6): 814–31. https://doi.org/10.1080/21670811.2014.985497.
  • Buitrago Restrepo, Pedro Felipe, and Iván Duque Márquez. 2013. The Orange Economy: An Infinite Op-portunity. Inter-American Development Bank. https://doi.org/10.18235/0012837.
  • Calvo-Rubio, Luis-Mauricio, and María-José Ufarte-Ruiz. 2021. “Artificial Intelligence and Journal-ism: Systematic Review of Scientific Production in Web of Science and Scopus (2008-2019)”. Commu-nication & Society, 43(2), 159–76. https://doi.org/10.15581/003.34.2.159-176.
  • Canavilhas, João. 2022. “Inteligencia artificial aplicada al periodismo: estudio de caso del proyecto ‘A European Perspective’ (UER)”. Revista Latina de Comunicación Social, no. 80, 1–16. https://doi.org/10.4185/rlcs-2022-1534.
  • Castest-Renard, Céline. 2018. “Quels impacts de l’intelligence artificielle sur les métiers du droit et du journalisme?” Cahiers de la propriété intellectuelle, 2018. https://ssrn.com/abstract=3391272.
  • Choi, Tae Rang, and Minette E. Drumwright. 2021. “‘OK, Google, Why Do I Use You?’ Motivations, Post-Consumption Evaluations, and Perceptions of Voice AI Assistants”. Telematics and Informatics 62 (September):101628. https://doi.org/10.1016/j.tele.2021.101628.
  • Christian, Jon. 2023. “CNET’s ArtiCle-Writing AI Is Already Publishing Very Dumb Errors”. Futurism (blog). 2023. https://futurism.com/cnet-ai-errors.
  • Codina, Lluís, Lopezosa, Carlos, and Apablaza-Campos, Alexis. 2023. “SEO ético de contenidos para comunicadores: conceptos, componentes, plugins y ChatGPT”. Barcelona: Universitat Pompeu Fabra-BSM, Departamento de Comunicación. http://hdl.handle.net/10230/55718.
  • Fieiras Ceide, César, Martin Vaz Álvarez, and Miguel Túñez López. 2022. “Verificación automatizada de contenidos en las radiotelevisiones públicas europeas: primeras aproximaciones al uso de la inte-ligencia artificial”. Redmarka: revista de marketing aplicado, 26 (1): 36–51. https://doi.org/10.17979/redma.2022.26.1.8932.
  • Flores Vivar, Jesús Miguel. 2019. “Artificial intelligence and journalism: diluting the impact of disin-formation and fake news through bots”. Doxa Comunicación: revista interdisciplinar de estudios de co-municación y ciencias sociales, 29, 197–212. https://doi.org/10.31921/doxacom.n29a10.
  • Flores-Vivar, Jesús-Miguel, and Francisco-José García-Peñalvo. 2023. ‘Reflections on the ethics, po-tential, and challenges of artificial intelligence in the framework of quality education (SDG4)’. Comu-nicar 31 (74): 37–47. https://doi.org/10.3916/C74-2023-03.
  • Gonçalves, Adriana, and Paulo Victor Melo. 2022. “Inteligencia artificial y periodismo: una aproxima-ción al contexto portugués”. Fonseca, Journal of Communication, no. 25 (December), 23–34. https://doi.org/10.14201/fjc.29682.
  • Katz, Elihu, Jay G. Blumber, and Michael Gurevitch. n.d. “Uses and Gratifications Research”. The Pub-lic Opinion Quarterly 37 (4): 509–23.
  • Larraz, Irene, Rubén Míguez, and Francesca Sallicati. 2023. “Semantic Similarity Models for Auto-mated Fact-Checking: ClaimCheck as a Claim Matching Tool”. El profesional de la información, June, e320321. https://doi.org/10.3145/epi.2023.may.21.
  • López-López, Paulo Carlos, Nieves Lagares Díez, and Iván Puentes-Rivera. 2022. “La inteligencia ar-tificial contra la desinformación: una visión desde la comunicación política”. Razón y Palabra 25 (112): 5–11. https://doi.org/10.26807/rp.v25i112.1891.
  • Luo, Margaret Meiling, Sophea Chea, and Ja-Shen Chen. 2011. “Web-Based Information Service Adop-tion: A Comparison of the Motivational Model and the Uses and Gratifications Theory”. Decision Sup-port Systems 51 (1): 21–30. https://doi.org/10.1016/j.dss.2010.11.015.
  • Moreno Espinosa, Pastora, Rabi Adeeb Abdulsalam Alsarayreh, and Juan Carlos Figuereo Benítez. 2024. ‘El big data y la inteligencia artificial como soluciones a la desinformación’. Doxa Comunicación. Revista Interdisciplinar de Estudios de Comunicación y Ciencias Sociales, January. https://doi.org/10.31921/doxacom.n38a2029.
  • Mullin, Benjamin. 2023. “BuzzFeed Tries to Ride the A.I. Wave: Who’s Hungry?” The New York Times, 23 March 2023. https://nyti.ms/3XFH0vd.
  • Murcia Verdú, Francisco José, Rubén Ramos Antón, and Luis Mauricio Calvo Rubio. 2022. ‘Análisis Comparado de La Calidad de Crónicas Deportivas Elaboradas Por Inteligencia Artificial y Periodis-tas’. Revista Latina de Comunicación Social, no. 80 (June), 91–111. https://doi.org/10.4185/rlcs-2022-1553.
  • Navarro Zamora, Lizy. 2023. “Inteligencia artificial en el ciberperiodimo de América Latina: estudio exploratorio de las prácticas de los cibermedios y del ciberperiodista”. Question/Cuestión 3 (75): e806. https://doi.org/10.24215/16696581e806.
  • Nuno Vicente, Paulo, and Ana Marta Moreira Flores. 2021. “Inteligência Artificial e Jornalismo: Temas Emergentes”. In De Que Falamos Quando Dizemos “Jornalismo”? Temas Emergentes de Pesquisa, edited by João Carlos Correia and Inês Amaral, 175–94. Covilhã: Universidade da Beira Interior.
  • Park, Eugene, and Risa Gelles-Watnick. 2023. “Most Americans Haven’t Used ChatGPT; Few Think It Will Have a Major Impact on Their Job”. Pew Research Center. 2023. https://www.pewre-search.org/short-reads/2023/08/28/most-americans-havent-used-chatgpt-few-think-it-will-have-a-major-impact-on-their-job/.
  • Parratt-Fernández, Sonia, Javier Mayoral-Sánchez, and Montse Mera-Fernández. 2021. “Aplicación de la inteligencia artificial al periodismo: análisis de la producción académica”. El profesional de la información, June, e300317. https://doi.org/10.3145/epi.2021.may.17.
  • Pavlik, John V. 2023. “Collaborating with ChatGPT: Considering the Implications of Generative Arti-ficial Intelligence for Journalism and Media Education”. Journalism & Mass Communication Educator 78 (1): 84–93. https://doi.org/10.1177/10776958221149577.
  • Ruggiero, Thomas E. 2000. “Uses and Gratifications Theory in the 21st Century”. Mass Communication and Society 3 (1): 3–37. https://doi.org/10.1207/S15327825MCS0301_02.
  • Salas, María Fernanda, Ignacio Siles, and Carolina Carazo. 2023. “Un Futuro Lejano Pero Inminente: Imaginarios de Periodistas Costarricenses Sobre La Inteligencia Artificial”. Textual & Visual Media 17 (1): 61–75. https://doi.org/10.56418/txt.17.1.2023.4.
  • Salaverría, Ramón, and Mathias-Felipe de-Lima-Santos. 2020. “Towards Ubiquitous Journalism: Im-pacts of IoT on News”. In Journalistic Metamorphosis, edited by Jorge Vázquez-Herrero, Sabela Direito-Rebollal, Alba Silva-Rodríguez, and Xosé López-García, 70:1–15. Studies in Big Data. Cham: Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-36315-4_1.
  • Santos, Mathias-Felipe de-Lima-, and Ramón Salaverría. 2021. “From Data Journalism to Artificial Intelligence: Challenges Faced by La Nación in Implementing Computer Vision in News Reporting”. Palabra Clave 24 (3): 1–40. https://doi.org/10.5294/pacla.2021.24.3.7.
  • Saraiva Rodrigues, Olira, and Karoline Santos Rodrigues. 2023. “A inteligência artificial na educação: os desafios do ChatGPT”. Texto Livre 16:e45997. https://doi.org/10.1590/1983-3652.2023.45997.
  • Segarra-Saavedra, Jesús, F. J. Cristòfol, and Alba-María Martínez-Sala. 2019. “Artificial intelligence (AI) applied to informative documentation and journalistic sports writing: the case of BeSoccer”. Doxa Comunicación: revista interdisciplinar de estudios de comunicación y ciencias sociales, no. 29 (December), 275–86. https://doi.org/10.31921/doxacom.n29a14.
  • Soto-Sanfiel, María T., Adriana Ibiti, Mabel Machado, Beatriz Elena Marín Ochoa, María Mendoza Michilot, Claudio Guillermo Rosell Arce, and Ariadna Angulo-Brunet. 2022. “In Search of the Global South: Assessing Attitudes of Latin American Journalists to Artificial Intelligence in Journalism”. Journalism Studies 23 (10): 1197–1224. https://doi.org/10.1080/1461670X.2022.2075786.
  • Tejedor Calvo, Santiago, Cristina Pulido Rodríguez, Elena Hita Piera, and Robledo Dioses Kelly Lydia. 2023. La Inteligencia Artificial En El Periodismo: Mapping de Conceptos, Casos y Recomendaciones. Barcelona: Editorial UOC.
  • Túñez López, Miguel. 2021. ‘Tendencias e Impacto de La Inteligencia Artificial En Comunicación: Co-botización, Gig Economy, Co-Creación y Gobernanza’. Fonseca, Journal of Communication, no. 22 (May). https://doi.org/10.14201/fjc-v22-25766.
  • Ufarte Ruiz, María José, Luis Mauricio Calvo Rubio, and Francisco José Murcia Verdú. 2021. “Los desafíos éticos del periodismo en la era de la inteligencia artificial”. Estudios sobre el mensaje perio-dístico 27 (2): 673–84. https://doi.org/10.5209/esmp.69708.
  • Vázquez Rizo, Fredy Eduardo, and Catalina Jiménez Correa. 2023. Periodismo e innovación: reflexiones académicas sobre la profesión en tiempos de IA. Colombia: Editorial Universidad Autónoma de Occi-dente.
  • Vega Martín, Ana Lucía de, Ruth Pinedo González, and Alfonso Gutiérrez Martín. 2022. “Alfabetiza-ción mediática e informacional en las escuelas de imagen y sonido: percepciones de profesorado y alumnado”. EDMETIC 11 (2): 10. https://doi.org/10.21071/edmetic.v11i2.14978.
  • Vosoughi, Soroush, Deb Roy, and Sinan Aral. 2018. “The Spread of True and False News Online”. Science 359 (6380): 1146–51. https://doi.org/10.1126/science.aap9559.
  • Weck, Winfred. 2020. Inteligencia artificial en Latinoamérica. Fundación Konrad Adenauer. https://dialogopolitico.org/libros/inteligencia-artificial/.
  • Westlund, Oscar, and Seth C. Lewis. 2014. “Agents of Media Innovations: Actors, Actants, and Audi-ences”. The Journal of Media Innovations 1 (2): 10–35. https://doi.org/10.5617/jmi.v1i2.856.
  • Whiting, Anita, and David Williams. 2013. “Why People Use Social Media: A Uses and Gratifications Approach”. Qualitative Market Research: An International Journal 16 (4): 362–69. https://doi.org/10.1108/QMR-06-2013-0041.
  • Wilches, Jaime Andrés, Mario Esteban Salamanca López, Carlos Daza-Orozco, Jaime Andrés Wilches, Mario Esteban Salamanca López, and Carlos Daza-Orozco. 2022. “Gestos, tecnologías y sociedades: tendencias y emergencias en tiempos de pospandemia”. In Todo tiempo pasado (no) fue mejor: educa-ción para el futuro y tecnologías posthumanas en el redimensionamiento de lo público-privado, 223–45. Editorial Politécnico Grancolombiano. http://revistapiensapinter.co/index.php/editorial/article/view/227.
  • Xie, Chenxing, Yanding Wang, and Yang Cheng. 2024. ‘Does Artificial Intelligence Satisfy You? A Meta-Analysis of User Gratification and User Satisfaction with AI-Powered Chatbots’. International Journal of Human-Computer Interaction 40 (3): 613–23. https://doi.org/10.1080/10447318.2022.2121458.